نقاط گردشگری

خانه صولت:

   يكي ازخانه هاي ارزشمندشهرتاريخي ابركوه خانه صولت است. اين خانه درمحله دروازه ميدان واقع شده است. قدمت آن قاجاري است وصاحب آن صولت يكي ازخوانين آن روزگاردرابركوه بوده است. اين خانه نيزهمانند اغلب خانه هاي ابركوه وخانه هاي فلات مركزي ايران، ازكليت معماري درونگرا پيروي ميكند براي رسيدن به اين حياط پس ازگذشتن ازپيش ورودي وهشتي زيباي خانه بايد راهروي طولاني را طي كرد. درچهارسوي حياط مركزي ۴ صفه واقع شده ضلع شمالي اتاقي ۵ دري است وبه علت رونوشت: به آفتاب بودن و پوشيده بودن جداره ها واستفاده ازدربهاي كوچك فضاي زمستان نشين بوده است. روبه روي آن صفه جنوبي است كه پشت به آفتاب بوده وكاملاً گشوده است. اين سرسرا (شكم دريده) براي استفاده درتابستان بوده است ودوستون گچبري زيبا دارد. جداره هرچهارضلع روبه حياط نيز با تزئينات خاص گچبري شده است. قسمتهايي ازجبهه غربي و جنوبي بنا به صورت ۲ طبقه اجرا شده و زيرصفه جنوي پايابي كنده شده درسنگ واقع است كه ازآن براي دسترسي به شبكه قنات كه اززيرخانه مي گذشته استفاده مي شده. يكي ازقسمتهاي خاص اين بنا برج چهارگوش كنارراهروي ورودي است. 

این خانه با سردری بلند و باشکوه دارای گچ‌بری‌ها و مقرنس‌کاری‌های بسیار زیبا و برج بلند مراقبت است. مساحت خانه حدود هزار متر مربع است که ۱۵۰ متر مربع آن شامل حیاط مرکزی است و پیرامون آن عمارتی در دو طبقه و گاه سه طبقه (با احتساب زیرزمین) قرار گرفته است. از خصوصیات بارز بنا، می‌توان ستون‌های تزیینی گچ‌بری شده‌ی زیبا، پرکار و پرنقش و نگار را ذکر کرد که به صورت برجسته با نقوش اسلیمی گل و بوته و صفّه‌هایی به صورت گوشواره‌مانند دور تا دور حیاط را دربر گرفته است. هم‌اکنون، موزه‌ی مردم‌شناسی ابرکوه در این بنا جای دارد. قدمت این بنا به اواخر دوره‌ی زندیه و اوایل دوره‌ی قاجاریه می‌رسد.

مسجد بیرون

این مسجد شامل دو ایوان، گنبدخانه، شبستان با حیاط مرکزی است که در جنوب شهر واقع گردیده و چون در گذشته، بیرون از حصار شهر ساخته شده به «مسجد بیرون» شهرت یافته است. ایوان غربی این بنا به گنبدخانه‌ای گشوده می‌شود که از داخل، به شکل مربع و از خارج به صورت نیم‌دایره است. ضخامت دیوارهای آن به بیش از ۷۰/۱ متر می‌رسد. کتیبه‌ی کاشی معرّق در سه رشته خط به عرض تقریبی ۶۵ سانتیمتر به رنگ‌های سفید و آبی بر پیشانی سردر ورودی مسجد نصب شده که از آن، اطّلاعات تاریخی به دست می‌آید. خط نسخ آن از انواع خطوط کتیبه‌های مورد توجّه دوران تیموری در قرن نهم هجری یا پانزدهم میلادی است. معروف است این بنای مذهبی، محل استراحت حضرت علی بن موسی‌الرّضا (ع) در سفر از مدینه تا مرو بوده است.

این محل، آرامگاه و حرم یکی از عرفا و بزرگان مشهور به پیر احمد است که گروهی از مورّخان ایشان را از فرزندان موسی بن جعفر (ع) می‌دانند. بقعه‌ی مذکور دارای یک پیش فضای سرپوشیده است که پس از گذر از آن، به فضای اصلی می‌رسیم که مقبره در آن محل است. آنچه در فضای اصلی خودنمایی می‌کند، طاق بلند و رفیع آن است که به صورت فیل‌پوش ساخته شده است. بنای اوّلیّه آن با ظرافت و دقّت خاصّی احداث گردیده؛ اما تعمیرات صورت گرفته در آن، شکل ساختمان را تغییر داده است. مصالح به کار رفته در این بنا شامل: خشت خام، کاه‌گل و گچ می‌باشد. با توجّه به سبک معماری بنا، زمان احداث آن چهار الی پنج قرن پیش تخمین زده می‌شود اما بخش‌هایی از آن را در دوره‌های اخیر نوسازی کرده‌اند.

این بنا از مساجد دوره‌ی سلجوقی محسوب می‌شود. از نظر سبک ساختمانی، جزو بناهای چهار ایوانی است و مانند اکثر مساجد جامع، دارای دهلیز، شبستان و محراب است. بیشتر قسمت‌های بنای مسجد از آثار دوره‌ی مغولی است؛ ولی قسمت‌هایی هم در آن وجود دارد که سابقه‌ی کهن‌تری دارند. از آن جمله، می‌توان به شبستان گنبددار مسجد اشاره کرد که متعلّق به پایان سلطنت ابوسعید (ایلخانی) است. از ویژگی‌های مهمّ بنا، دو محراب آن است. محراب اوّلیّه‌ی مسجد همانند بناهای مغولی ساخته شده و به منظور اصلاح محراب اوّلیّه، محراب دومی نیز ساخته شده است. این محراب، قدری قبله‌ی سابق را اصلاح می‌کند.

 يكي ازخانه هاي ارزشمند واصيل ابركوه خانه آقازاده است ومي توان آن رادركنارسروكهنسال وگنبدعالي نمادي براي شهرتاريخي ابركوه دانست. خانه آقازاده درمحله دروازه ميدان ودرجنوب شهر ابركوه واقع است. اين خانه دركنارخانه هايي ارزشمند مانند خانه موسوي، سيدعلي آقا مجموعه اي فاخرراشكل داده اندكه درطرح هاي عمراني سازمان ميراث مشهوربه طرح پرديسان مرمت شده وآماده بهره برداري درزمينه گردشگري اند. اين خانه ازدو قسمت اندروني وبيروني تشكيل شده كه درهشتي، ورودي هريك جداشده وتعريف ميشود قسمت اندروني بنا نيزبا گودال باغچه درميان و۳ جبهه ساخته شده ودرسه ضلع شمالي، غربي وجنوبي شكل گرفته است درمعماري فلات مركزي ايران اغلب جبهه اي كه روبه نورغرب بوده ساخته نمي شد ويافضاهاي فرعي درآن قرارمي گرفت. يكي ازفضاهاي كم نظيرويا بي نظيراين خانه بادگير دواشكوبه (دوطبقه) بنااست كه دركناركلاه فرهنگي، ازنظرشكل وحجم وتركيب بسيارشكيل وزيبا به وجود آورده است زيرپوشش كلاه فرهنگي نيزبامقرنس گچي ريزنقش تزئين شده است. قدمت بنا قاجاري است ومتعلق به آقازاده كه ازمعممين شهر بوده است.

از دیدنی‌های کم‌نظیر دنیا سرو کهن ابرکوه است که در قسمت جنوبی شهر قرار گرفته و عمر آن به بیش از ۴۰۰۰ سال می‌رسد ولی بنا به گفته دانشمندانی از ژاپن و روسیه که از این درخت دیدن نموده‌اند، عمرش را تا هشت هزار سال می‌توان تخمین زد. ارتفاع این سرو شگفت‌انگیز ۲۵ متر و دور تنه‌ی آن ۵/۱۱ متر است. درخت سرو ابرکوه یکی از عجایب خلقت و شکوه و آزادگی این سرو پیر واقعاً دیدنی است. سرو ابرکوه سومین اثر طبیعی است که در کشور به ثبت ملّی رسیده است.